اتاق سرور قلب تپنده هر سازمانی است که زیرساخت های فناوری اطلاعات آن را پشتیبانی می‌کند. در این اتاق، تجهیزات حیاتی مانند سرورها، سوئیچ ها، روترها، و ذخیره سازها قرار دارند که برای کارکرد صحیح و بهینه، به ارتباطات شبکه ای قابل اعتماد نیاز دارند. کابل کشی در اتاق سرور یکی از مهم ترین اجزای زیرساخت فیزیکی است که نه تنها بر عملکرد شبکه تأثیر می‌گذارد، بلکه بر ایمنی، مدیریت و نگهداری سیستم‌ها نیز تاثیرگذار است. در این مقاله به بررسی اصول و استاندارد های کابل کشی در اتاق سرور می‌پردازیم.
مراحل کابل کشی استاندارد دراتاق سرور
۱. برنامه ریزی دقیق
قبل از شروع فرآیند کابل کشی، برنامه ریزی دقیق امری ضروری است. این مرحله شامل نقشه برداری از مکان تجهیزات، تعیین مسیرهای کابل کشی، و محاسبه میزان کابل مورد نیاز است. در این مرحله باید به تمامی جزئیات توجه شود، از جمله محل قرارگیری رک ها، سرورها، سوئیچ ها، پچ پنل ها و سیستم های برق اضطراری. همچنین، باید نیازهای آینده سازمان مانند افزایش تجهیزات یا ارتقای شبکه را در نظر گرفت تا از هزینه های اضافی در آینده جلوگیری شود.
۲. رعایت استانداردها
برای کابل کشی در اتاق سرور، رعایت استاندارد های مربوطه بسیار مهم است. این استانداردها تضمین می‌کنند که کابل کشی به صورت ایمن، کارآمد و قابل اطمینان انجام شود. برخی از استانداردهای رایج در این زمینه عبارتند از:
✅ استاندارد ANSI/TIA-942
استاندارد TIA-942 یکی از مهم‌ترین استانداردها برای طراحی و پیاده‌سازی دیتاسنترها و اتاق‌های سرور است که شامل دستورالعمل‌هایی برای کابل‌کشی ساخت‌یافته، نوع کابل‌ها، چیدمان رک‌ها و تجهیزات شبکه می‌شود.
✅ استاندارد ISO/IEC 11801
این استاندارد مربوط به کابل‌کشی ساخت‌یافته در ساختمان‌های تجاری و دیتاسنترها است و تعیین می‌کند که چگونه کابل‌های شبکه باید سازمان‌دهی و مدیریت شوند تا بهترین عملکرد را داشته باشند.
✅ استاندارد BICSI 002
این استاندارد شامل راهنمایی‌های دقیق برای طراحی، اجرا و مدیریت کابل‌کشی دیتاسنترها و تجهیزات IT است که بهینه‌ترین راهکارهای کابل‌کشی، مدیریت انرژی و کنترل دما را مشخص می‌کند.
✅ استاندارد NFPA 75
این استاندارد مربوط به ایمنی در برابر آتش‌سوزی است و تعیین می‌کند که کابل‌ها باید دارای پوشش مقاوم در برابر آتش باشند تا در مواقع بحران، عملکرد سیستم‌های حیاتی مختل نشود.
✅ استاندارد EN 50173
این استاندارد اروپایی مشابه ISO/IEC 11801 است و به کابل‌کشی ساخت‌یافته و الزامات عملکردی شبکه‌های ارتباطی پرداخته است.
۳. مدیریت کابل ها
مدیریت کابل ها یکی از مهم ترین جنبه های کابل کشی در اتاق سرور است. مدیریت صحیح کابل ها باعث می‌شود که دسترسی به تجهیزات راحت‌تر باشد، از خرابی های احتمالی جلوگیری شود، و عیب یابی و نگهداری سیستم ها ساده تر شود. برای این منظور، می‌توان از ابزارهای مختلفی مانند کابل‌برها، رک ها، و پچ پنل ها استفاده کرد. کابل ها باید به صورت منظم و بدون درهم ریختگی مرتب شوند و مسیرهای جداگانه ای برای کابل های برق و کابل های شبکه در نظر گرفته شود تا از تداخل الکترومغناطیسی جلوگیری شود.
۴. برچسب گذاری
برچسب گذاری دقیق و واضح تمامی کابل ها و پورت ها یکی از الزامات اصلی در کابل کشی اتاق سرور است. این کار به تکنسین ها و مدیران شبکه کمک می‌کند تا در مواقع نیاز به سرعت کابل های مورد نظر را شناسایی کرده و به آنها دسترسی پیدا کنند. هر کابل باید دارای یک برچسب منحصر به فرد باشد که اطلاعاتی مانند شماره پورت، نوع کابل، و مقصد آن را نشان دهد. همچنین، برچسب گذاری باید به گونه ای انجام شود که به مرور زمان محو یا خراب نشود.
۵. تأمین تهویه مناسب
یکی از چالش های مهم در اتاق های سرور، مدیریت حرارت و تهویه است. کابل ها نباید مسیر جریان هوای سیستم تهویه را مسدود کنند، زیرا این امر می‌تواند منجر به افزایش دمای تجهیزات و کاهش عمر مفید آنها شود. برای جلوگیری از این مشکل، باید کابل ها به گونه‌ای قرار گیرند که جریان هوا به راحتی در سراسر رک ها و تجهیزات جریان داشته باشد. استفاده از کانال های مخصوص کابل و مدیریت صحیح آنها به حل این مسئله کمک می‌کند.
۶. کابل کشی افقی و عمودی
در اتاق سرور، کابل‌کشی به دو صورت افقی و عمودی انجام می‌شود. کابل‌کشی افقی معمولاً برای اتصال بین رک‌ها و تجهیزات مختلف در یک سطح استفاده می‌شود، در حالی که کابل‌کشی عمودی برای اتصال بین سطوح مختلف یا درون رک‌ها به کار می‌رود. در هر دو حالت، باید دقت شود که کابل‌ها تحت فشار قرار نگیرند و خمیدگی‌های شدید نداشته باشند، زیرا این می‌تواند منجر به کاهش عملکرد کابل یا حتی خرابی آن شود.
۷. تست و تأیید کابل‌ها
پس از اتمام کابل کشی، مرحله تست و تأیید عملکرد کابل‌ها بسیار مهم است. تمامی کابل ها باید از نظر اتصال، کیفیت سیگنال، و عدم وجود تداخل الکترومغناطیسی تست شوند. ابزارهای مختلفی مانند تسترهای کابل شبکه وجود دارند که می‌توانند به سرعت عملکرد صحیح کابل ها را تأیید کنند. تست نهایی اطمینان می‌دهد که تمامی کابل ها به درستی نصب شده و آماده بهره برداری هستند.
۸. ایمنی
ایمنی در کابل کشی اتاق سرور باید در اولویت باشد. کابل ها نباید در مسیر عبور و مرور افراد قرار گیرند، زیرا این می‌تواند منجر به آسیب دیدگی کابل ها یا حتی حوادث جدی شود. همچنین، باید از محافظ های مناسب برای کابل ها استفاده شود تا از آسیب های فیزیکی مانند شکستگی یا بریدگی جلوگیری شود. در نهایت، تمامی کابل ها باید به درستی زمین شده باشند تا از خطرات احتمالی ناشی از برق گرفتگی یا نوسانات الکتریکی جلوگیری شود.
کابل کشی در اتاق سرور یک فرآیند پیچیده و حساس است که نیاز به برنامه ریزی دقیق، رعایت استاندارد ها، و مدیریت صحیح دارد. با انجام صحیح این فرآیند، می‌توان اطمینان حاصل کرد که زیرساخت شبکه ای سازمان به طور پایدار و کارآمد عمل می‌کند و در صورت نیاز به تغییرات یا تعمیرات، این کارها به سادگی و بدون اختلال انجام می‌شوند. رعایت نکات و اصول ذکر شده در این مقاله می‌تواند به تحقق این هدف کمک کند و محیطی امن و منظم برای تجهیزات حیاتی سازمان فراهم آورد.
اهمیت رعایت اصول جدا سازی سیگنال و توان در کابل کشی اتاق سرور
در طراحی و اجرای کابل کشی اتاق سرور یکی از نکاتی که کمتر به آن توجه می‌شود، اما نقش بسیار مهمی در پایداری عملکرد شبکه و تجهیزات دارد رعایت اصول جداسازی بین کابل های سیگنال و کابل های توان است. کابل های شبکه که برای انتقال داده های حساس و با پهنای باند بالا استفاده می‌شوند، باید در محیطی عاری از تداخل الکترومغناطیسی قرار گیرند. در حالی که کابل های برق با تولید میدان های مغناطیسی قوی می‌توانند منبعی جدی برای اینگونه تداخل ها باشند. به همین دلیل در استاندارد های طراحی اتاق سرور توصیه شده است که مسیرهای جداگانه ای برای عبور کابل های برق و دیتا در نظر گرفته شود. به طوری‌که حتی الامکان این دو نوع کابل در سینی ها و کانال های مجزا قرار گیرند، یا در صورت اجبار به عبور مشترک از صفحات فلزی یا شیلد های فنی برای جداسازی فیزیکی و الکترومغناطیسی استفاده شود. فاصله گذاری مشخص بین این دو نوع کابل بسته به سطح ولتاژ و حساسیت سیگنال های دیتا باید رعایت گردد. به عنوان مثال در ولتاژ های پایین تر فاصله ای حداقل 5 سانتی متر و در ولتاژ های بالاتر تا 30 سانتی متر نیز توصیه می‌شود. همچنین در نقاطی که مسیرهای سیگنال و توان به ناچار هم راستا هستند، استفاده از کابل های شیلد دار که در برابر تداخلات الکترومغناطیسی مقاوم هستند به طور جدی توصیه می‌شود تا عملکرد شبکه تحت تاثیر قرار نگیرد. علاوه بر این مسیر عبور کابل ها باید به گونه ای طراحی شود که از هم راستایی بلند مدت و موازی سازی زیاد اجتناب شود . زیرا این امر می‌تواند القای الکترومغناطیسی را تشدید کرده و منجر به بروز خطا در ارتباطات شبکه شود استفاده از سیستم های مانیتورینگ نویز در مسیرهای بحرانی و تست دوره ای امواج تداخلی نیز برای حفظ سطح ایمنی و عملکرد پایدار تجهیزات در مراکز حیاتی توصیه می‌شود رعایت این اصول در بلند مدت موجب افزایش اطمینان عملکرد شبکه کاهش خطاهای سیگنالی و ارتقای بهره وری تجهیزات مستقر در اتاق سرور خواهد شد.